Cemil Meriç'ten Kısa Kısa

Konu: Cemil Meriç'ten Kısa Kısa Cuma Ağus. 21, 2009 9:39 pm

Sakson köleleri boyunlarında bir tasma taşırlarmış: efendilerinin adi yazılırmış bu tasmaya. Aydınlarımız da onlara benziyor; her biri bir şeyhin müridi.

Düşünceye sınır çizilemez. Şüpheden bile şüphe.

Kanun, eski Yunan'dan beri "büyük sineklerin yırtıp geçtiği, küçüklerin takılıp kaldığı bir örümcek ağı" Avrupalı için.

İnsanları eskisi kadar sevmemek. İnsanları ve eşyayı. Galiba ölmek bu.

Bir adamı tanımak için düşüncelerini, acılarını, heyecanlarını bilmemiz lâzım, hiç değilse. Hayatin maddi olaylarıyla ancak kronoloji yapılabilir. Kronoloji: aptalların tarihi.

Tanzimat sonrası Türk aydınına en çok yakışan sıfat müstagrip. Edebiyatımız bir gölge-edebiyat; düşüncemiz bir gölge-düşünce. Üç edebî nevi itibardadır: taklit, intihâl, tercüme.

Kitaba harcadığımız parayı, atlar için harcadığımızla kıyaslarsak, yerin dibine girmemiz gerekmez mi? kitap sevene kitap delisi diyoruz, kimseye at delisi dediğimiz yok.

İrfan asaletini kaybetti. Hafızaya çakıl tası gibi saplanan bilgi kırıntılarına yeni bir ad bulduk: kültür.

Gerici, ilerici... düşünce hürriyeti bu mülevves kelimelerin esaretinden kurtulmakla başlar, düşünce hürriyeti ve düşünce namusu.

“(Akıl) insanı maddeye ve rakama zincirleyen bu miskin meleke, yabancı bir tanrıdır; düşmanlarımızın tanrısı!”

“Bir aydın yabancı dil bilmese de olur; çok kitap okumasına da ihtiyaç yok. Yeter ki, ana dilini gerçekten bilsin. Kelimeleri secereleriyle (soy kütüğü, etimolojik bilgi) tanısın.”

“Eski toplumlar, hayatın sırlarını mitoslarla aydınlatmış; çağdaş insanın hırsız feneri: İdeolojiler!”

“Batı kültürün vatanıdır. Doğu irfânın. Ne Batıyı tanıyoruz, ne Doğuyu. En az tanıdığımız ise kendimiz. (...) Önce kendimizi tanımalıyız. Nasıl bir tarihin çocuklarıyız? Ne soran var, ne bilen. Birleşmek ve düşünmek zorundayız! Bu zincirleri ne zaman kıracağız? Kendi kendimize vurduğumuz zincirleri!”

» Atatürk Hakkında Kısa...Kısa...Kısa...(Tekrar)